Ελπίδες και ενστάσεις από τους άμεσα ενδιαφερόμενους

Ο Χιούμπερτ Χάμφρεϊ, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ με τους Δημοκρατικούς λίγο μετά τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, είχε πει ότι η απόλυτη ηθική δοκιμασία για μια κυβέρνηση "είναι το πώς αυτή αντιμετωπίζει όσους βρίσκονται στην αυγή της ζωής, τα παιδιά, εκείνους που είναι στη δύση της ζωής, τους ηλικιωμένους, και εκείνους που είναι στη σκιά της ζωής, τα άτομα με αναπηρία”. Και είναι η αλήθεια ότι όσο ζούμε δεν θυμόμαστε πότε οι δικές μας κυβερνήσεις δεν έμειναν μετεξεταστέες στη συγκεκριμένη δοκιμασία.

Με τον τελευταίο ωστόσο νόμο που ψηφίστηκε στις 7 Σεπτεμβρίου και αφορά τα δικαιώματα των αναπήρων, θεωρείται πως γίνεται “κάτι” έπειτα από καιρό. Για άλλους αυτό το “κάτι” είναι ιστορικής σημασίας τομή, για άλλους “τα αυτονόητα” και άλλοι περιμένουν να δουν αν η θεωρία θα γίνει πράξη για να πιστέψουν ότι όντως κάτι αλλάζει.

Σε κάθε περίπτωση, στις 7 Σεπτεμβρίου κάτι κινήθηκε, καθώς η εδώ και πέντε χρόνια καταχωνιασμένη σε υπουργικά συρτάρια σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ εντάχθηκε στο ελληνικό νομικό και διοικητικό πλαίσιο. Θεωρητικά λοιπόν, όλα μπαίνουν πάνω σε μια άλλη βάση, καθώς θεσμικά πλέον προβλέπεται ότι κάθε έργο που θα γίνεται, κάθε υπηρεσία που θα παρέχεται, κάθε μέτρο που θα λαμβάνεται για το κοινό καλό θα πρέπει να υπολογίζουν από την αρχή τους ανάπηρους.

Για τις νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες ζητήσαμε την άποψη εκείνων που τους αφορά άμεσα. Ανθρώπων που αγωνίζονται εδώ και χρόνια για τα δικαιώματά τους και ελάχιστοι τους βλέπουν, ελάχιστοι τους ακούν, συγκυριακά τους θυμούνται. Πέρα από τις εντυπώσεις τους για τον νόμο, μοιράζονται μαζί μας ακόμη μέρος των καθημερινών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, αλλά και όσα θεωρούν πως πρέπει να γίνουν για να πιάσουν τόπο οι νέες διατάξεις.

Δώρα Μούτσιου, παραολυμπιονίκης: Δεν κάνω προπόνηση γιατί δεν έχει πρόσβαση

“Εδώ και δύο χρόνια δεν πηγαίνω καν στο σκοπευτήριο για προπόνηση”. Τα λόγια ανήκουν στη Δώρα Μούτσιου. Είναι παραολυμπιονίκης, παγκόσμια πρωταθλήτρια και κάτοχος του φετινού πρωταθλήματος στην Ελλάδα. Έχει σκλήρυνση κατά πλάκας τα τελευταία 17 χρόνια και ζει σε περιοχή έξω από τον Βόλο. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν μπορεί να πάει στο Εθνικό Σκοπευτήριο της πόλης γιατί δεν έχει πρόσβαση σε ανάπηρους και η ίδια πλέον δεν μπορεί να ανέβει τα σκαλοπάτια.

“Και τώρα που με παίρνεις, στο σπίτι με πετυχαίνεις” μου λέει από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου η Δ. Μούτσιου, υπογραμμίζοντας τις συνέπειες του αποκλεισμού. “Ζω σε ένα χωριό που δεν είναι απλά στενά τα πεζοδρόμια, αλλά δεν υπάρχουν καν. Είμαι κοντά στη θάλασσα και δεν μπορώ να κάνω μπάνιο γιατί δεν υπάρχει πρόσβαση και στις ελάχιστες αίθουσες πολιτισμού δεν υπάρχει παντού πρόσβαση. Οι αρχές δεν ξέρουν καν τι σημαίνει. Θεωρούν πως ένα σκαλί δεν είναι πρόβλημα για ένα αμαξίδιο”. Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα στην πόλη του Βόλου, η οποία “είναι επίπεδη, αλλά όχι προσβάσιμη. Δυστυχώς, τα λάθη είναι πολλά. Μπαίνεις σε ένα πεζοδρόμιο από μια ράμπα και μπορεί να μη βγεις γιατί δεν υπάρχει άλλη”.

“Ακόμη μας φωνάζουν άτομα με ειδικές ανάγκες”

Θεωρητικά, οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις στοχεύουν στην άρση του αποκλεισμού σε όλα τα επίπεδα. “Η μικροαστική νοοτροπία του στιλ ‘έλα μωρέ, αυτά δεν αφορούν τα άτομα με αναπηρία’, φοβάμαι ότι θα κάνει κι εδώ την εμφάνισή της και θα έχουμε πάλι παραλείψεις σε διάφορα πεδία” λέει όμως ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και αρχαιολόγος Βασίλης Οικονόμου, που γεννήθηκε με μαιευτική παράλυση, για τις νέες νομοθετικές διατάξεις. Όπως λέει, είναι χαρακτηριστικό ότι “από το 2001 ο κόσμος συνεχίζει δεκαέξι χρόνια μετά, ενώ κρίθηκε αντισυνταγματικό, να μιλά για άτομα με ειδικές ανάγκες και όχι για άτομα με αναπηρία”.

Το σημαντικό για εκείνον είναι αφενός “να γίνει μεγαλύτερος διάλογος πάνω στην εφαρμογή της νέας νομοθεσίας, που απαιτεί πρώτα να είναι εσωτερικός, να τον κάνει ο καθένας με τον εαυτό του και μετά ανοιχτός και πολυφωνικός. Να καταλάβει ο καθένας τι σημαίνει η καθημερινή ζωή των ανθρώπων με αναπηρία, αλλά και την ίδια στιγμή να σεβαστούμε το ισχύον κοινωνικό μοντέλο, όπου οκτώ στους δέκα είναι εθισμένοι στη φιλανθρωπία, την οποία θα πρέπει να επιχειρήσουμε να μειώσουμε”. Αφετέρου, “να μη φοβόμαστε να δούμε τα πράγματα όπως είναι, γιατί αλλιώς δεν θα κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Να λέμε τα πράγματα έτσι όπως είναι: Τα άτομα με αναπηρία δεν είναι άτομα με ειδικές ανάγκες και το ‘καροτσάκι’ δεν είναι καροτσάκι, αλλά αμαξίδιο. Μπορεί να φαίνεται πως κολλάμε στις λέξεις, όμως οι λέξεις έχουν τη δική τους σημασία”.

Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν

Τη σημασία να είναι κανονικά ενταγμένοι στην κοινωνία οι άνθρωποι με αναπηρία μας υπογραμμίζει ο Διονύσης Δαλούκας, που έχει σπάνια μορφή καρδιοπάθειας με ποσοστό αναπηρίας 85% και συμμετέχει στον συνεταιρισμό La Petite Cantine Project. “Το καφέ μας απασχολεί άτομα με αναπηρία και άτομα από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Σ’ αυτούς τους δεκαοκτώ μήνες λειτουργίας μας έχουν περάσει, μεταξύ άλλων, τέσσερις πρακτικάριοι, παιδιά που όταν ήρθαν στην αρχή ήταν φοβισμένα και οι γονείς τους δεν ήθελαν να βγαίνουν έξω για να μην τα σχολιάσει η κοινωνία. Λίγους μήνες μετά, τα παιδιά αυτά είναι απόλυτα παραγωγικά, έχουν κάνει παρέες και οι γονείς δεν πιστεύουν στα μάτια τους. Αν δώσεις σ’ έναν άνθρωπο κίνητρο, μπορείς να του αλλάξεις τη ζωή”. Ο Διονύσης αναφέρει ότι σε άλλες χώρες άτομα με αμαξίδια δουλεύουν για τον δήμο και προς αυτή την κατεύθυνση, προσθέτει, πρέπει να καλλιεργήσουμε τη συλλογική μας κουλτούρα.

“Στην Αγγλία, αν πας σε μια ακρόαση, σου δίνουν να συμπληρώσεις μια λίστα, αν είσαι κωφός, αν έχεις κινητική αναπηρία κ.ο.κ. Οπότε ανάλογα σου παρέχουν μεταφραστή, διερμηνέα και όποια άλλη παροχή είναι απαραίτητη” λέει ο Βασίλης Οικονόμου. Στην Ελλάδα, μέχρι πρότινος, για να δώσεις εισαγωγικές εξετάσεις σε ανώτατη δραματική σχολή, προϋπέθετε τον όρο της αρτιμέλειας, ο οποίος καταργήθηκε πριν λίγους μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Β. Οικονόμου είχε περάσει στις εισαγωγικές εξετάσεις του υπουργείου Πολιτισμού ως “εξαίρετο ταλέντο”. “Έπρεπε να αποδείξω ότι είμαι καλύτερος απ’ όλους. Όμως εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα, ότι ‘πρέπει’ τα άτομα με αναπηρία να αποδεικνύουν ότι αξίζουν παραπάνω για να γίνουν αποδεκτά. Κι έχω δικαίωμα να πάω σε ένα καφενείο με το κουτσό μου το πόδι, με το ένα μου χέρι και να πιω τον καφέ και μη μιλήσω σε κανέναν και να μην πρέπει ν’ αποδείξω τίποτα σε κανέναν”.

“Νόμος που φτιάχνει το μέλλον”

Ως μία από τις ιστορικότερες στιγμές του αναπηρικού κινήματος χαρακτηρίζει την ψήφιση των διατάξεων ο αντιπρόεδρος της ΕΣΑΜΕΑ (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) Γιάννης Λυμβαίος. Θεωρεί “τομή” τον σχηματισμό μηχανισμών παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου, που φτάνουν μέχρι τους δήμους. Έτσι δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης των όσων σχεδιάζονται και εφαρμόζονται για τους ανάπηρους από τους ίδιους τους ανάπηρους.

Σε σχέση με το αν μπορούν να αποτυπωθούν άμεσα οι αλλαγές στην καθημερινότητα των ΑμεΑ, ο Γ. Λυμβαίος τονίζει ότι πρόκειται για “έναν νόμο που φτιάχνει το μέλλον, στο οποίο θα φτάσουμε χτίζοντας σιγά - σιγά”. Μέχρι τότε, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της συνομοσπονδίας, θα πρέπει η ίδια η κοινωνία να αλλάξει τρόπο σκέψης πριν αλλάξουν σωρηδόν οι υποδομές. “Οι πόλεις μας δεν είναι ζούγκλες, εμείς είμαστε ζώα. Όταν δημιουργείται η ελάχιστη υποδομή και εσύ παρκάρεις πάνω το αυτοκίνητό σου ή καταλαμβάνεις τη ράμπα για να βάλεις τα μπάζα από την οικοδομή, δεν σου φταίει ο κακός δήμος, αλλά ο εαυτός σου”.

Από εκεί κι έπειτα όμως, πρέπει και οι ίδιες οι υπηρεσίες του κράτους να αλλάξουν με τον καιρό κατεύθυνση. “Το ΣΕΠΕ, για παράδειγμα, δεν εξετάζει τα θέματα προσβασιμότητας στους ελέγχους που πραγματοποιεί. Σε πλείστες περιπτώσεις το Δημόσιο δεν έχει προσβάσιμους χώρους, ούτε συνθήκες εργασίας για ανάπηρους”.

“Το ζήτημα είναι τι κάνουμε εμείς” επισημαίνει η Δ. Μούτσιου. “Δεν κυκλοφορούμε, δεν βγαίνουμε από τα σπίτια μας και όταν βγαίνουμε είναι κατά 95% με βοηθό. Επομένως, είτε δεν μας βλέπουν είτε υποθέτουν πως δεν υπάρχει πρόβλημα”. Από την άλλη όμως, πώς μπορούν οι ανάπηροι να κυκλοφορήσουν σε περιοχές που δεν γίνεται να κυκλοφορήσουν; “Υπάρχουν και οι δρόμοι...” λέει η Δ. Μούτσιου. Μόνο που τότε, δεν θα έχουμε μόνο ανθρώπους που βγαίνουν στον δρόμο και, κάνοντας όπως μπορούν τη ζωή τους, διαμαρτύρονται, αλλά θα έχουμε και ανθρώπους που θα έχουν αφεθεί στον δρόμο και είναι εκείνοι ακριβώς “που βρίσκονται στη σκιά της ζωής”.

Πιο διαφανείς και σύντομες οι πιστοποιήσεις αναπηρίας

Νέα επιστημονικά εργαλεία που επιταχύνουν τις διαδικασίες από τους τρεισήμιση μήνες που είναι τώρα στον έναν

Κοινή Υπουργική Απόφαση για ένα επιστημονικό εργαλείο που πρόκειται να αλλάξει όσα γνωρίζαμε σε σχέση με την πιστοποίηση αναπηρίας πρόκειται να υπογραφεί τις επόμενες ημέρες, όπως δηλώνει αποκλειστικά στην «Αυγή» ο Χρήστος Νάστας, ειδικός για θέματα Αναπηρίας και σύμβουλος της αναπληρώτριας υπουργού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώς Φωτίου. Πρόκειται για τον Ενιαίο Πίνακα Ποσοστοποίησης Ποσοστών Αναπηρίας (ΕΠΠΠΑ), στον οποίο έχει χαρτογραφηθεί το κάθε νόσημα και τα στάδιά του και ο οποίος θα λειτουργήσει σε συνδυασμό με τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που ετοιμάζεται μέσω του ΟΠΕΚΑ (πρώην ΟΓΑ).

Σύμφωνα με τον Χρ. Νάστα, η συνδυασμένη λειτουργία του ΕΠΠΑ και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπου θα υποβάλλουν τα στοιχεία τους οι πολίτες, θα συμβάλει καθοριστικά ώστε οι πιστοποιήσεις αναπηρίας να είναι πολύ πιο αξιόπιστες και να «προστατευτούν κράτος και πολίτης από εκείνους που στο παρελθόν προσπάθησαν να εξαπατήσουν τη χώρα, στερώντας από την Πολιτεία πόρους που θα διέθετε σε πραγματικά ανάπηρους», αλλά και να βγαίνουν πολύ πιο σύντομα τα αποτελέσματα.

«Ο νέος πίνακας, προϊόν επιστημονικής κρίσης με τη σύμφωνη γνώμη του αναπηρικού κινήματος αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο της χώρας» αναφέρει ο Χρ. Νάστας. Όπως τονίζει, ο νέος πίνακας θα είναι ένα «επιστημονικό εργαλείο που θα περιλαμβάνει όλα τα νοσήματα και για κάθε νόσημα θα μπορεί να διαπιστωθεί πότε η εξέλιξή του μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία. Αυτό φυσικά δεν αφορά τα ατυχήματα που εξετάζονται αμέσως». Με αυτό τον τρόπο, εκτιμάται πως θα αυξηθεί η αξιοπιστία των πιστοποιήσεων σε ποσοστό τουλάχιστον 25%. "Με την ανάλυση κάθε νοσήματος και των σταδίων, δεν θα μπορεί ο πολίτης να χρησιμοποιήσει εκμεταλλευόμενος κενά όπως στο παρελθόν. Για παράδειγμα, δεν θα μπορώ εγώ σαν πολίτης να αποπειραθώ τον παραπληγικό εμφανιζόμενος πάνω σε ένα αναπηρικό αμαξίδιο. Θα πρέπει να υποβληθώ σε συγκεκριμένες εξετάσεις και να αποδείξω ότι πράγματι τα δύο κάτω άκρα μου δεν λειτουργούν”.

Την ίδια στιγμή, προστατεύεται και ο πολίτης, «με την έννοια ότι είναι καθαρά επιστημονικό εργαλείο, μέσω του οποίου ο πολίτης θα διαπιστώνει εάν έχει καταγραφεί το αποτέλεσμα της κρίσης που του γίνεται από την επιτροπή και δεν θα παίρνει, όπως τώρα, ένα κειμενάκι δύο σειρών από τους γιατρούς που θα λέει σου δίνουμε το τάδε ποσοστό αναπηρίας. Έτσι, εάν συμβεί οτιδήποτε, ο πολίτης θα αισθάνεται μεγαλύτερη σιγουριά ότι μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη και να βρει το δίκιο του».

Παράλληλα, θα μειωθεί αισθητά ο χρόνος για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων. «Με το που θα δηλώσει ο πολίτης τα στοιχεία και το νόσημα στην πλατφόρμα, αυτόματα θα του δίνεται ενημέρωση σε ποιους γιατρούς μπορεί να πάει. Μόλις συμπληρωθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος των στοιχείων, θα του ορίζεται ημερομηνία για τη συνάντηση με την επιτροπή. Παράλληλα, θα παίρνει έναν κωδικό μέσω του οποίου θα ενημερωθεί ηλεκτρονικά για το αποτέλεσμα αφού περάσει από την επιτροπή και δεν θα χρειάζεται να τρέξει κάπου». Εκτιμάται πως ο χρόνος που θα χρειάζεται για τα αποτελέσματα θα μειωθεί από τους τρεισήμιση μήνες που είναι τώρα στον έναν.


πηγή: www.avgi.gr