Οι δυσκολίες στον ύπνο είναι ένα συχνό πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς με Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣΚΠ). Συχνά λόγω των υπόλοιπων δυσκολιών που προκαλεί η ίδια η νόσος, όπως είναι τα κινητικά προβλήματα, οι συναισθηματικές ή γνωστικές δυσκολίες, ο ύπνος θεωρείται ήσσονος σημασίας.

Παρόλα αυτά, ο ύπνος μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα σημαντικός καθώς πιθανές δυσκολίες στον ύπνο μπορούν να επηρεάσουν τόσο τη συναισθηματική κατάσταση (π.χ. πυροδοτώντας επιπλέον αισθήματα άγχους, θλίψης ή θυμού) όσο και την τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής. Επιπλέον, λόγω της κακής ποιότητας στον ύπνο οι ασθενείς με ΣΚΠ μπορεί να νιώθουν επιπλέον κόπωση μέσα στη μέρα τους, γεγονός το οποίο μπορεί να προκαλέσει ένα φαύλο κύκλο σε ότι αφορά τις δυσκολίες στην καθημερινότητα. Ακόμα, οι διαταραχές στον ύπνο μπορεί να συμβάλλουν στην ύπαρξη γνωστικών δυσκολιών όπως είναι οι δυσκολίες στη συγκέντρωση, στην προσοχή ή στη μνήμη επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο τόσο την ποιότητα ζωής όσο και την ποιότητα της θεραπείας της ΣΚΠ.

Για τους παραπάνω λόγους πιθανές δυσκολίες στον ύπνο είναι σημαντικό να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται. Με ποιον τρόπο όμως μπορεί κανείς να κάνει κάτι πάνω σε αυτό; Σίγουρα δεν επιλέγει κανείς να δυσκολεύεται να κοιμηθεί, να ξυπνάει τακτικά κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να νιώθει ιδιαίτερα κουρασμένος/-η το πρωί. Παρακάτω παρατίθενται κάποιες συμβουλές προκειμένου να δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη ρουτίνα στον ύπνο ή να βελτιώσει κανείς την ήδη υπάρχουσα.

  • Δώστε σημασία στον περιβάλλοντα χώρο:
καθώς το περιβάλλον μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, φροντίστε να κοιμάστε σε ένα άνετο στρώμα και να έχετε ένα καλό μαξιλάρι. Επιπλέον, είναι καλό να ελαχιστοποιήσετε πιθανούς θορύβους, το φωτισμό και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος καθώς και να περιορίσετε τη χρήση των συσκευών με μεγάλη φωτεινότητα όπως οι οθόνες των κινητών και των tablets ή της τηλεόρασης.
  • Χαλαρώστε λίγο πριν κοιμηθείτε:
Ασκήσεις χαλάρωσης όπως οι διαφραγματικές αναπνοές μπορεί να αποδειχτούν εξαιρετικά βοηθητικές. Επιπλέον, ο διαλογισμός, η yoga ή οι ασκήσεις μυϊκής χαλάρωσης μπορούν επίσης να χαλαρώσουν το σώμα προκαλώντας μια κατάσταση ηρεμίας.
  • Κρατήστε ημερολόγιο:
Η χρήση ημερολογίου μπορεί να είναι ωφέλιμη για κάποια άτομα καθώς εξυπηρετεί την παρατήρηση πιθανών αιτιών στις δυσκολίες στον ύπνο (π.χ. κάποια συνήθεια που μπορεί να προκαλεί δυσκολία στην έλευση του ύπνου).
  • Προσέξτε τη διατροφή σας:
Είναι σημαντικό να αποφεύγετε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ λίγο πριν τον ύπνο καθώς η καφεΐνη είναι διεγερτική ενώ το αλκοόλ μπορεί να διαταράξει τον ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ακόμα, αποφύγετε τα βαριά γεύματα αργά το βράδυ.
  • Ασκηθείτε με μέτρο:
Η άσκηση είναι μείζονος σημασίας ιδιαίτερα σε νοσήματα όπως η ΣΚΠ. Πέρα από τα πολλαπλά οφέλη της τόσο στον οργανισμό όσο και στην πορεία της νόσου, η άσκηση κατά τη διάρκεια της μέρας μπορεί να αποδειχθεί ευεργετική και για την ποιότητα του ύπνου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να προσέξετε να μην το παρακάνετε καθώς η έντονη άσκηση πέρα από τη σωματική σας κατάσταση ενδέχεται να επιφέρει δυσκολίες και στην έλευση του ύπνου καθώς δημιουργεί υπερένταση στον οργανισμό.
  •  Εκτεθείτε στον ήλιο:
Η έκθεση στον ήλιο είναι σημαντική καθώς συμβάλλει στη ρύθμιση προγράμματος ύπνου-ξυπνήματος. Έτσι, εφόσον το επιτρέπει ο γιατρός σας, μπορείτε να εντάξετε στο πρόγραμμά σας κάποια δραστηριότητα που να ενισχύει την έκθεση στο φως του ήλιου, όπως μια πρωινή ή απογευματινή βόλτα. Προσοχή, ωστόσο, στη θερμοκρασία - ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες - καθώς και στην αποφυγή της υπερέκθεσης!
  • Συζητήστε με το γιατρό σας:
Οι δυσκολίες στον ύπνο μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξη άλλων οργανικών νοσημάτων ή να είναι παρενέργεια κάποιας φαρμακευτικής αγωγής. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας για την καλύτερη αντιμετώπισή τους.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:
Irish, L. A., Kline, C. E., Gunn, H. E., Buysse, D. J., & Hall, M. H. (2015). The role of sleep hygiene in promoting public health: A review of empirical evidence. Sleep medicine reviews, 22, 23-36.
Katz, D. A., & McHorney, C. A. (2002). The relationship between insomnia and health-related quality of life in patients with chronic illness. Journal of Family Practice, 51(3), 229-236.
Werfel, P. B., Durán, R. E. F., & Trettin, L. J. (2016). Multiple sclerosis. Hogrefe Publishing

Γκουράνη Κατερίνα
Ψυχολόγος
MSc Ψυχολογίας Υγείας