Γράφει ο Μάνος Δημονίτσας

Mπορεί στο μυαλό κάθε γυναίκας αλλά και κάθε άνδρα όταν ακούει την λέξη Botox να φαντάζει μια ειδική και σπάνια αγωγή, στην οποία μάλιστα καταφεύγουν οι διάσημοι για να αφαιρέσουν χρόνια από την εμφάνισή τους, όμως στην πραγματικότητα είναι μια εξαιρετικά δημοφιλής αγωγή που χρησιμοποιείτα από εκατομμύρια συνανθρώπους μας παγκοσμίως. Ενδεικτικά ,2 εκατομμύρια περιστατικά Botox γίνονται στην Αμερική κάθε χρόνο , άλλο 1 στην Ευρώπη , αλλά και 70.000 στην Ελλάδα. Οι αριθμοί αυτοί  αφορούν  μόνο τις αισθητικές επεμβάσεις όπου το μπότοξ έχει αποδειχθεί ο βασιλιάς των ενέσιμων θεραπειών για το πρόσωπο, όμως συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών χρήσεών του στην χειρουργική πεπτικού, στην δερματολογία, στην οδοντιατρική, στην νευρολογία και στην πνευμονολογία οι αριθμοί αυτοί πολλαπλασιάζονται πολλές φορές αποδεικνύντας τελικά ότι κατατάσσεται σε ένα από τα δημοφιλέστερα φάρμακα της ιατρικής.

Τι ακριβώς είναι το μπότοξ; Πρόκειται για μια εξασθενησμένη αλλαντοτοξίνη τύπου Α που προκαλεί παράλυση των μυών στα σημεία που τοποθετείται. Αραιώνεται σε φυσιολογικό ορό και χρησιμοποείεται σε ασφαλείς δόσεις. Για να επέλθει θάνατος από το φάρμακο αυτό χρειάζονται 3000 μονάδες, δηλαδή δόση 60 - 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται για μια θεραπεία προσώπου για ρυτίδες.

Όσον αφορά τον χώρο της δερματολογίας,  πέρα της χρήσης του στο πρόβλημα των ρυτίδων – απάλυνση των δυναμικών ρυτίδων στο πόδι της χήνας, του μεσοφρύου,των ενοχλητικών οριζόντιων ρυτίδων στο μέτωπο και των κάθετων γραμμών στο λαιμό – εφαρμόζεται στην θεραπεία της υπεριδρωσίας και των χηλοειδών ουλών.

Στην υπεριδρωσία έχουμε παθολογική υπεβολική έκκριση ιδρώτα από τους εκκρινείς ιδρωτοποιούς αδένες των πελμάτων και της μασχάλης και διακρίνεται σε πρωτοπαθή που οφείλεται σε δυσλειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος με γενετική προδιάθεση (συνήθως στα παιδιά και εφήβους)  και σε δευτεροπαθή που οφείλεται σε ενδοκρινείς και μεταβολικές διαταραχές. Το Botox εφαρμόζεται σε χαρτογραφημένες περιοχές με test αμύλου-ιωδίου και εγχύεται ενδοδερμικά με σκοπό να αναστείλει τους αδένες και να μειώσει την εφίδρωση.

Όσον αφορά το χηλοειδές ονομάζουμε οποιαδήποτε πεπαχυνσμένη ουλή που τα όρια της εκτείνονται έξω από τα όρια της  τομής ή της πληγής. Είναι συχνά κόκκινες ή έχουν σκούρο χρώμα σε σχέση με το υπόλοιπο δέρμα και προκαλούν κνησμό. Τα χηλοειδή δημιουργούνται καθώς το σώμα παράγει σε υπερβολική ποσότητα την πρωτεΐνη  που είναι γνωστή με το όνομα κολλαγόνο μετά την αρχική επούλωση της πληγής.  Τα χηλοειδή μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα , αλλά είναι περισσότερο συχνά στην περιοχή στέρνου στα λοβία  των αυτιών και στους ώμους. H συνήθης αντιμετώπιση είναι με έγχυση ειδικών στεροειδών κατευθείαν στον ουλώδη ιστό και  συνδυάζεται με παρατεταμένη χρονικά ειδικών φύλλων σιλικόνης πάνω στην ουλή. Μια νέα αντιμετώπιση είναι με ενέσεις  Botox κατά μήκος της ουλής ένα μήνα μετά την επέμβαση και μετά τα πρώτα συμπτώματα της εμφάνισης  του χηλοειδούς .Η επανάληψη γίνεται σε ένα περίπου μήνα για τρεις τουλάχιστον φορές .Σκοπός είναι η μείωση της  σύσπασης των ινοβλαστών. Ο πρώτος πλαστικός που ξεκίνησε την εφαρμογή αυτών είναι ο Dr Woffles στην Σιγκαπούρη με καλά αποτελέσματα.

Στον χώρο της οδοντιατρικής εφαρμόζεται στον μπρουξισμό (βρυγμό) των δοντίων. Αυτό σημαίνει ότι μερικοί άνθρωποι (1 στους 10) πιέζουν δυνατά την κάτω με την πάνω σιαγόνα, κυρίως κατά την διάρκεια του ύπνου τους αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο βρυγός καταστρέφει την αδαμαντίνη, δυσκολεύει τη μάσηση, προκαλεί πόνο στα αυτιά και πονοκέφαλο ενώ χαλάει και την αισθητική του προσώπου. Αιτία του βρυγμού το στρές, ο κακός ύπνος, το αλκοόλ και το κάπνισμα. Η θεραπεία γίνεται με ενέσεις στο κάθε μασητήρα μυ στα δεξιά και αριστερά, όπου ο μυς χαλαρώνει και ο βρυγμός σταματάει για 3-6 μήνες.

Για τους χειρουργούς του πεπτικού χρησιμοποιείται κυρίως στην αχαλασία του οισοφάγου, όπου έχουμε μια διαταραχή της κινητικότητας του οισοφάγου με τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα να μην ανοίγει επαρκώς όταν διέρχεται η τροφή και να βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς σπασμού. Προκαλεί δυσφαγία, αναγωγές (ξινίλες) και απώλεια βάρος λόγω κακής θρέψης. Αιτία του είναι άγνωστη και εμφανίζεται σε ηλικίες 30-60 ετών με ίδια επίπτωση και στα 2 φύλα. Τελευταία χρησιμοποείται το botox με σκοπό την παράλυση του σφικτήρακαι βελτίωση της κατάποση σε μη σοβαρές περιπτώσεις ή προ της χειρουργικής επέμβασης διόρθωσης του οισοφάγου.

Μια άλλη πρόσφατα ανακαλυφθείσα θεραπευτική του εφαρµογή στην ουρολογία είναι η αντιµετώπιση της ακράτειας ούρων. Πρόκειται για το λεγόµενο σύνδροµο υπερδραστήριας κύστης, όπου οι μυες συσπώνται οποιαδήποτε στιγμή και όχι μόνο όταν έρθει η κατάλληλη ώρα για να εκκενωθεί η κύστη. Εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες και σε παρούσα μελέτη αποδείχθηκε ότι ύστερα από θεραπεία με botox στην ουροδόχο κύστη οι ασθενείς ουρούσαν μία ή δυο φορές λιγότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς επίσης διαπίστωσαν πως το αίσθημα της επείγουσας ούρησης ήταν πολύ πιο αραιό. Πιο αναλυτικά, τα περιστατικά επείγουσας ούρησης μειώθηκαν κατά μέσο όρο από 6 ανά ημέρα σε λιγότερο από 1. Παράλληλα, 4 στις 10 γυναίκες δεν είχαν καθόλου απώλεια ούρων έπειτα από 6 εβδομάδες, ενώ το 1/3 δεν εμφάνιζε ακράτεια ούτε 6 μήνες μετά τη θεραπεία. Τα καλά αποτελέσματα άρχιζαν να υποχωρούν μετά τους 6 μήνες περίπου.

Όσον αφορά την χρήση του στο χώρο της νευρολογίας, ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα της χρήσης του στις ημικρανίες τις αθροιστικές – κατά την οποία ο ασθενής νιώθει σαν να του σφίγγει το κεφάλη μια μέγγενη-, αλλά και στις οφθαλμικές ημικρανίες. Σύμφωνα με τον καθ.Αναισθησιολογίας κ.Μπερνστάιν στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαντ, δεν γνωρίζουν γιατί το μπότοξ σταματά την ημικρανία. Εκτιμούν ότι μάλλον μπλοκάρει με κάποιο τόρπο το σήμα που στέλνουν τα αισθητηριακά νεύρα στον εγκέφαλο. Πάντως αναφέρει αναφέρεται ότι οι 10 από τους 18 συμμετέχοντες μετά την θεραπεία είχαν ημικρανία πιο αραιά από 1 φορά το μήνα, τη στιγμή που πριν από την τρίμηνη θεραπεία με μπότοξ υπέφεραν από ημικρανίες περίπου 7 φορές το μήνα. Επίσης, από το 2008 το µπότοξ έχει εγκριθεί για την καταπολέµηση των µυϊκών σπασµών των άκρων (ακόμα και στα πλαίσια της πολλαπλής σκλήρυνσης). Μάλιστα ερευνητές στο νοσοκοµείο Mount Sinai της Νέας Υόρκης, το χρησιµοποιούν για την αποκατάσταση των κινητικών προβληµάτων ύστερα από έµφραγµα. Στην ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η χρήση του botox στην νόσο Parkinson.

Η πιο πρόσφατη όμως και εντυπωσιακή κλινική δοκιμή του έγινε ως αντιασθματικό φάρμακο από πνευμονολόγους και Ωρλ του Πανεπιστημίου Μόνας στη Μελβούρνη της Αυστραλίας με στόχο οι ασθενείς να αναπνεύσουν ...πιο ελεύθερα. Από την έρευνα προέκυψε ότι περίπου οι μισοί ασθενείς με σοβαρό άσθμα εμφανίζουν προβλήματα και στον λάρυγγα εκτός από τους πνεύμονες. Τα προβλήματα αυτά είναι παρόμοια με εκείνα της σπασμωδικής δυσφωνίας (διαταραχή του τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει την κίνηση, προκαλεί ακούσια κίνηση συνήθως των προσαγωγών μυών των φωνητικών χορδών δημιουργώντας στο άτομο μια φωνή τεταμένη, στραγγαλισμένη ή σαν να κλαίσσει), για την αντιμετώπιση της οποίας χρησιμοποιείται ήδη η αλλαντοτοξίνη τύπου Α. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι οι ενέσεις μπότοξ θα βοηθήσουν στη χαλάρωση των μυών του λάρυγγα ανακουφίζοντας τους ασθματικούς από το αίσθημα δύσπνοιας που παρουσιάζουν.



πηγή: usay